Badanie sondażowe przeprowadzone przez Laboratorium Badań Medioznawczych UW miało pomóc odpowiedzieć na pytanie o to, jaką styczność Polacy mają z informacjami dotyczącymi sztucznej inteligencji i robotyzacji oraz jaki jest ich poziom akceptacji dla różnych rozwiązań technologicznych używanych w poszczególnych sferach życia.
Najważniejszym wnioskiem jest fakt, że większość osób badanych (71 proc.) deklarowała, że miała w ciągu ostatnich 12 miesięcy kontakt z informacjami medialnymi dotyczącymi sztucznej inteligencji (AI). Jednocześnie 25 proc. badanych odpowiedziało, że nie jest w stanie sobie przypomnieć treści medialnych poświęconych sztucznej inteligencji, z którym miałoby kontakt w ostatnich 12 miesiącach.
W badaniu stwierdzono, że deklarowany kontakt z informacjami na temat sztucznej inteligencji w ciągu ostatnich 12 miesięcy jest związany z większą akceptacją dla konkretnych rozwiązań technologicznych. Jednocześnie kontakt z treściami medialnymi nie ma istotnego statystycznie wpływu na ogólne postawy i opinie dotyczące sztucznej inteligencji jako zjawiska społecznego.
Badanie wykazało, że w najwyższym stopniu akceptowane były wszelkiego rodzaju technologie pomagające w codziennej pracy osób badanych.
Technologią niebudzącą kontrowersji i akceptowaną na wysokim poziomie (70 proc.) były autonomiczne dostawy z użyciem robotów i dronów. Wykorzystanie robotów w funkcjach opiekuńczych budziło zauważalny opór u części osób badanych (30 proc.), ale w przypadku tej technologii dalej przeważali jej zwolennicy.
Technologią o wyższym poziomie społecznego dystansu było użycie robotów do wykonywania zabiegów medycznych. Mimo to większość respondentów możemy zaliczyć do zwolenników tej technologii.
Polacy nie chcą autonomicznych samochodów
Technologią budzącą najwięcej kontrowersji były auta autonomiczne, w przypadku których, było więcej przeciwników (44 proc. — brak akceptacji; 28 proc. — zdecydowany brak akceptacji) niż zwolenników (35 proc.).
— Sztuczna inteligencja jest teraz dla nas – odbiorców, regulatorów, badaczy – czymś w rodzaju cieczy nienewtonowskiej w dłoniach dziecka. Kiedy próbujemy ją oklepywać, ściskać, intensywnie z nią pracować, chwilowo wydaje się przewidywalna i pod kontrolą, można z niej nawet coś zbudować. Ale wystarczy chwila nieuwagi, kiedy odkładamy ją na bok, natychmiast się rozpływa, ucieka, traci przewidywalną formę. Tak pewnie będzie jeszcze przez jakiś czas, póki nie znajdziemy sposobu na uporządkowane i jakkolwiek regulowane współistnienie człowieka z tą technologią, które jest przecież nieuniknione i już się dzieje – komentuje dr Karolina Brylska, Laboratorium Badań Medioznawczych
Naukowcy zadali też pytania dotyczące sztucznej inteligencji jako zjawiska społecznego i jej styku z różnymi sferami z życia.
W pytaniu o konieczność państwowej regulacji i nadzoru nad technologią, przeważały odpowiedzi twierdzące (40 proc.), ale zauważalna grupa badanych (20 proc.) uznała to za niepotrzebne.
Wśród badanych panuje generalna zgoda ze stwierdzeniem, że zmiany technologiczne oparte na sztucznej inteligencji przyniosą przede wszystkim zyski dużym korporacjom technologicznym (34 proc.). Niewielu badanych nie zgadza się z tym stwierdzeniem, choć spora grupa osób jest niezdecydowana (co czwarty ankietowany).
W przypadku perspektyw pojawienia się nowych zawodów na skutek rozwoju technologii sztucznej inteligencji, przeważają raczej osoby sceptyczne (23,2 proc.) co do potencjału zmian korzystnych dla rynku pracy.
Przy pytaniu o zauważalne wątpliwości etyczne związane z AI, opinie były stosunkowo podzielone, z niewielką przewagą opinii twierdzących (30 proc. ankietowanych zgadza się z wątpliwościami etycznymi, natomiast 17 proc. ankietowanych wyraża przeciwną opinię).
W przypadku pytania o wpływ sztucznej inteligencji na kreatywność uczniów, badani byli wyraźnie sceptyczni (co piąty ankietowany) co do możliwości pozytywnego oddziaływania tej technologii na ich funkcjonowanie.
Roboty mogą pomóc
— Według respondentów roboty mają potencjał, żeby pomóc w ich codziennej pracy. W szczególności zwracały na to uwagę kobiety, a płeć w sposób istotny różnicowała wyniki. Oczywiście ważnym pytaniem w tym kontekście jest to, w jaki sposób roboty są postrzegane przez kobiety i mężczyzn – co przychodzi im w pierwszej kolejności na myśl, gdy są pytani o wspieranie ich w codziennej pracy. Możliwe, że pojęcie „robot” przywodzi na myśl przede wszystkim skojarzenie z przymiotnikiem „kuchenny” – wskazuje prof. ucz. dr hab. Tomasz Gackowski, kierownik Laboratorium Badań Medioznawczych.
Sondaż przeprowadzono w dniach 17 — 21 kwietnia 2023 r. w Laboratorium Badań Medioznawczych metodą CATI (ang. Computer Assisted Telephone Interview, czyli wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo). Przez pięć dni badania zespołowi ankieterów udało się przeprowadzić wywiady z 1427 respondentami.
