Polacy chcą opodatkować prace wykonywane przez AI

Nieco ponad połowa Polaków przyznała, że jeszcze nie korzystała z narzędzi opartych na AI. Jeśli natomiast ktoś używał już sztucznej inteligencji, najczęściej wskazuje usługę ChatGPT. Z rozwiązania opracowanego przez OpenAI korzystało 27 proc. ankietowanych. Poza chatowaniem z AI wiele osób używa narzędzi AI umożliwiających generowanie obrazów (12 proc. wskazań), natomiast o wiele mniej używa AI do tworzenia dźwięków (zaledwie 4 proc.).

Polacy używają AI jak wyszukiwarki

A do czego Polacy najczęściej używają sztucznej inteligencji? Ci, którzy korzystają z narzędzi AI, wskazali następujące zastosowania:

• Korzystam z nich jak z wyszukiwarki do znalezienia odpowiedzi — 16,4 proc.
• Szukam pomysłów, kiedy mi ich brakuje — 15,2 proc.
• Wykorzystuję do pracy — 12,8 proc.
• Wykorzystuję do nauki — 7,7 proc.
• Generuje grafiki — 6,9 proc.
• Tłumaczę obcojęzyczne teksty — 5,7 proc.
• Tworzę teksty — 5,4 proc.
• Generuję streszczenia — 3,7 proc.
• Tłumaczę polskie teksty na inne języki — 2,9 proc.
• Konsultuję decyzje — 2,4 proc.
• Generuję dźwięki — 1,5 proc.
• Tworzę plany i harmonogramy — 1,5 proc.
• Sprawdzam poprawność kodu programistycznego — 1,3 proc.
• Inne — 4 proc.

Najpopularniejszym wskazaniem jest używanie narzędzi AI tak, jak wyszukiwarki internetowej. O ile opisywane przez nas rozwiązania, takie jak Perplexity, oferują szeroką funkcjonalność i wywołują pozytywne wrażenia, warto wiedzieć, że usługi AI mają wyraźnie ograniczony dostęp do informacji i nie dysponują na tyle rozbudowanymi bazami, jak np. Google. Może to oznaczać, że narzędzie AI nie wyświetli wyników wyszukiwania z niektórych źródeł — również tych, które możemy uważać za zaufane — jeśli te ograniczają dostęp do AI.

Warto też zauważyć, że wielu Polaków nie używa sztucznej inteligencji. Jakie są ich powody? Najczęściej podkreślają, że AI jest im po prostu niepotrzebna:

Powód powstrzymujący od wykorzystania AI:

• Nie jest mi to po prostu potrzebne — 18,1 proc.
• Nie mam zaufania do takich narzędzi — 13,5 proc.
• Nie wiem, jak korzystać z takich narzędzi — 8,7 proc.
• Nie mam czasu na zgłębianie takiej wiedzy — 7,4 proc.
• Nie wiem na ile efekty pracy takich narzędzi są rzetelne i wiarygodne — 6,3 proc.
• Nie wiem, gdzie znaleźć takie narzędzia — 5,1 proc.
• Inne — 0,5 proc.

Wszyscy uczestnicy badania zostali zapytani też o ocenę, czy obecne sposoby wykorzystania sztucznej inteligencji są etyczne. Większość miała problem z odpowiedzią, wskazując opcję „trudno powiedzieć” (56 proc.). Drugą najczęściej wskazywaną była ocena negatywna (25 proc.). Pozytywnie etykę obecnego wykorzystania AI ocenia mniej niż co piąty Polak (18 proc.).

Obawiamy się cyberataków oraz jakości pracy AI

Blisko 53 proc. Polaków uważa, że sztuczna inteligencja ma wpływ na codzienne życie. Przeciwną opinię ma tylko 22 proc. badanych. W ramach badania respondenci zostali zapytani również o to, czy są zadowoleni z rozwoju AI oraz czy są zaniepokojeni postępami w tej dziedzinie. W przypadku pierwszego z nich blisko połowa Polaków nie ma zdania. Wśród pozostałych respondentów wygrała grupa osób zadowolonych z rozwoju AI (27 proc.), jednak przewaga nad osobami niezadowolonym (23 proc.) była nieznaczna.

Wyraźniejszy wyniki przyniosło pytanie o zaniepokojenie rozwojem AI, które odczuwa 43 proc. Polaków wobec zaledwie 24 proc. odpowiedzi przeciwnych. Pozostałe 33 proc. respondentów wybrało opcję „trudno powiedzieć”.

Respondenci zostali też poproszeni o wskazanie, jakie zagrożenia ich zdaniem wynikają z rozwoju sztucznej inteligencji. Oto wyniki:

• Wzrost cyberprzestępczości — 51,8 proc.
• Zagrożenie prywatności — 49,9 proc.
• Wzrost bezrobocia — 49,6 proc.
• Manipulacja i dezinformacja — 43,0 proc.
• Ogłupienie społeczeństwa — 22,1 proc.
• Gorsza obsługa klientów przez sklepy i firmy — 7,7 proc.
• Spadek jakości produktów i usług — 5,6 proc.
• Inne — 3,6 proc.
• Wzrost cen produktów i usług — 3,3 proc.
• Nie widzę zagrożenia — 4,5 proc.

W ramach badania Polacy zostali poproszeni także o wskazanie sektorów gospodarki, w których ich zdaniem wykorzystywana jest już dzisiaj sztuczna inteligencja. Wskazywali też branże, w których można według nich wdrożyć narzędzia oparte na A.I. W odpowiedziach na obydwa pytania najczęściej wskazywane były branże kreatywne, takie jak reklama, marketing, grafika i media.

W jakich sektorach Pana/Pani zdaniem jest wykorzystywana obecnie sztuczna inteligencja?

• Reklama — 61 proc.
• Marketing — 59 proc.
• Social Media — 53 proc.
• Media — 47 proc.
• Grafika — 45 proc.
• IT — 43 proc.
• Rozrywka — 43 proc.
• Sprzedaż — 35 proc.
• Analityka — 35 proc.
• Nauka i edukacja — 33 proc.
• Zakupy — 30 proc.
• Medycyna — 29 proc.
• Finanse — 26 proc.
• Produkcja — 22 proc.
• Transport — 19 proc.
• Kultura i sztuka — 18 proc.
• Polityka — 17 proc.
• Prawo — 10 proc.
• Nie wiem — 9 proc.
• Inne — 8 proc.

W jakich sektorach wg Pana/Pani mogłaby być wykorzystywana sztuczna inteligencja?

• Reklama — 38 proc.
• Marketing — 34 proc.
• Grafika — 34 proc.
• Media — 32 proc.
• Medycyna — 32 proc.
• Rozrywka — 31 proc.
• Nauka i edukacja — 31 proc.
• Social Media — 30 proc.
• IT — 30 proc.
• Analityka — 29 proc.
• Sprzedaż — 27 proc.
• Zakupy — 24 proc.
• Finanse — 24 proc.
• Produkcja — 23 proc.
• Transport — 21 proc.
• Kultura i sztuka — 20 proc.
• Polityka — 15 proc.
• Prawo — 15 proc.
• Nie wiem — 13 proc.
• Nie powinno się korzystać ze sztucznej inteligencji — 11 proc.
• Inne — 8 proc.

Wyniki badania Payback pokazują też, że zaledwie 15 proc. Polaków ufa efektom pracy wykonywanej przez sztuczną inteligencję. Ponad dwa razy więcej osób im nie ufa (33 proc.). Zdecydowanie największą grupę stanowią jednak osoby, które nie mają jednoznacznej opinii w tej sprawie (52 proc.).

Najczęściej wskazywanymi przez Polaków powodami braku zaufania do efektów pracy sztucznej inteligencji jest ogólna nieufność wobec procesów realizowanych bez udziału człowieka (14 proc.), brak pełnej kontroli nad procesem (13 proc.) oraz obawy dotyczące bezpieczeństwa (12 proc.). Zastrzeżenia ankietowanych łączą się również z przekonaniem, że praca sztucznej inteligencji powinna być weryfikowana przez człowieka. Takie zdanie podziela aż 94 proc. Polaków.

Rynek pracy i regulacje

Pomimo dużej rezerwy w podejściu do AI, Polacy raczej nie obawiają się negatywnych skutków jej wdrożenia dla rynku pracy. O ile blisko połowa (49 proc.) badanych dostrzega możliwość zastąpienia ludzi w pracy przez AI, tak tylko 23 proc. respondentów przyznaje, że boi się utraty pracy na skutek rozwoju sztucznej inteligencji. Z kolei 21 proc. nie ma w tej sprawie zdecydowanej opinii.

Idąc dalej, 55 proc. Polaków uważa, że sztuczna inteligencja może pomóc w rozwoju obecnie działających firm. Zdecydowanie najczęściej wskazywanym obszarem, który mogłaby wesprzeć AI, była analiza danych. Artur Wyszyński, menadżer ds. wdrożeń oraz rozwoju struktur IT w Payback, zauważa, że w obecnych czasach większość decyzji biznesowych jest poprzedzana analizą i podejmowana na podstawie danych liczbowych. — Obojętne, czy mówimy o wejściu na nowy rynek, tworzeniu lub dopasowaniu palety konkretnej linii produktów, kampanii marketingowej czy wyborze sposobów i kanałów dotarcia do klienta, podejmowanie decyzji wyłącznie na podstawie własnego doświadczenia lub intuicji wiąże się ze zbyt dużym ryzykiem — zauważa ekspert. I dodaje: — Jednocześnie rośnie ilość zbieranych informacji. Sztuczna inteligencja pozwala nam je przetwarzać w sposób bardziej efektywny. Dzięki temu możliwe jest tworzenie np. precyzyjnych predykcji zachowań konsumenckich, określenie optymalnej ceny produktu, trendów związanych z całą kategorią czy – co jest coraz ważniejszym czynnikiem – podatności konsumentów na zmiany ceny.

Kolejnymi wskazaniami badanych, które dotyczą obszarów, w których sztuczna inteligencja mogłaby wesprzeć rozwój obecnie działających firm, są: tworzenie treści marketingowych, automatyzacja procesów, szybsza obsługa klienta oraz rozpoznawanie potrzeb klientów.

W jakim obszarze Pana/Pani zdaniem sztuczna inteligencja mogłaby wesprzeć rozwój działających obecnie firm?

• Analiza danych — 42 proc.
• Tworzenie treści marketingowych — 28 proc.
• Automatyzacja procesów — 28 proc.
• Szybsza obsługa klienta — 27 proc.
• Rozpoznanie potrzeb klientów — 27 proc.
• Przygotowanie oferty dla klientów — 22 proc.
• Proces produkcyjny — 16 proc.
• Tworzenie nowych produktów — 16 proc.
• Obsługa reklamacji — 15 proc.
• Podejmowanie decyzji biznesowych — 10 proc.
• Transport — 9 proc.
• Inne — 4 proc.

Kwestią, która nie budzi natomiast kontrowersji wśród Polaków, jest potrzeba wprowadzenia regulacji prawnych, dotyczących wykorzystywania sztucznej inteligencji. Aż 90 proc. Polaków oczekuje wprowadzenia tego typu przepisów.

Co ciekawe, większość opowiada się również za — podobnie jak w przypadku osób fizycznych — obłożeniem podatkami pracy wykonywanej przez sztuczną inteligencją. Rozwiązanie tego typu rozwiązanie popiera aż 61 proc. osób ankietowanych osób.

Autor: Grzegorz Kubera, dziennikarz Business Insider Polska

O badaniu: przeanalizowanie postrzegania szans i zagrożeń związanych z wdrożeniem sztucznej inteligencji przez opinię publiczną oraz diagnoza poziomu jej obecnego wykorzystania. Badanie przeprowadzone zostało w lutym 2024 roku na grupie 404 osób.